ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီး သို့မဟုတ် ကိုးရီးယား အက္ခရာစာလုံးများကို မွေးဖွားပေးခဲ့သူ


ကိုးရီးယားတွေရဲ့ သမိုင်းမှာ အရေးပါဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ ရှိခဲ့ရာမှာ ဘုရင်ကြီး ဆဲလ်ဂျူ ံးလည်း တစ်ဦးအပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆယ်ဂျူ ံး ဘုရင်ကြီးဟာ ဂျူ ိဆွန်းခေတ်ရဲ့ ၄ ဆက်မြောက် ဘုရင်ဖြစ်ပြီး သူဟာ ဂျူ ိးဆွန်းခေတ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ သာမက ခေတ်သစ် ကိုးရီးယားနိုင်ငံအတွက်ပါ အရေးပါတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးပါ။ သူ့လက်ထက်မှာ ယနေ့ခေတ်သုံး ကိုးရီးယားစာပေကို တီထွင်ခဲ့ပြီး ကိုးရီးယားတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စာပေအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သူပါ။


ဂိုဂျူ ိဆွန်းခေတ်မှသည် ဂျူ ိဆွန်း နိုင်ငံ ပေါ်ထွက်လာသည်အထိ ခေတ်အဆက်ဆက် ကိုးရီးယားလူမျူ ိးတို့ဟာ တရုတ်စာပေကိုသာ သုံးစွဲခဲ့ကြပြီး ကိုယ်ပိုင်စာပေ မရှိသေးပါဘူး။ တရုတ်စာပေဟာ ကိုးရီးယားတို့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းထဲမှာ လူအနည်းစုသာ တတ်မြောက်တဲ့ ဘာသာဖြစ်ပြီး လူတိုင်း စာပေတတ်မြောက်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဘုရင်ကြီး ဆဲလ်ဂျူ ံးလက်ထက်မှာ လူတိုင်း စာပေတတ်မြောက်အောင် ကိုယ်ပိုင်စာပေကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်လက်ထက်မှာ ကိုရီးယားစာပေတင် မကဘဲ မိုးရေချိန်တိုင်း ကိရိယာ၊ နက္ခတာရာကြည့် ကိရိယာ၊ နေနာရီ၊ ရေနာရီ၊ ရေတက်ရေကျတိုင်း ကိရိယာ၊ လေတိုက်ညွှန်တံ စတဲ့ စမ်းသစ်တဲ့ ပညာတွေကိုလည်း မြောက်များစွာ တီထွင်ခဲ့ပါသေးတယ်။


(ဂိုဂျူ ိးဆွန်းဆိုသည်မှာ ရှေးခေတ် ဂျူ ိဆောင်ခေတ် အစောဆုံး ကိုးရီးယားနိုင်ငံ ချင်ခေတ်မှာ စတင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ထို့ထက်လည်း စောနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဟန်ခေတ်မှာ ဂိုဂျူ ိဆွန်း ခေါ် ရှေးဂျူ ိဆောင် နိုင်ငံကို ဟန်အင်ပါယာမှ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ နိုင်ငံပျက်သုန်းသွားခဲ့ပြီး ဘူရော အုတ်ဂျူ ိ ဒယ်ဘန်း စသည်ဖြင့် နယ်မြေများ ကွဲထွက်သွားခဲ့ပြီး ဂျူ မုံ ဘုရင်မှ မြောက်ဘက် နယ်မြေများကို စုစည်းကာ ဂိုဂူလျော နိုင်ငံအဖြစ် ပြန်လည်တည်ထောင်ခဲ့ပါ။)


ငယ်စဉ်ဘဝအစ


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးကို ခရစ်နှစ် 1397 ခုနှစ် May လ 15 ရက်နေ့မှာ ဂယောင်ဂီပြည်နယ် ဟန်ဆောင်း (ယခု ဆိုးလ်မြို့) မြို့၌ ခမည်းတော် ထဲယ်ဂျူ ံး ဘုရင် နှင့် မိဖုရားခေါင်ကြီး ဝမ်ယောင်း တို့မှ မွေးခဲ့ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ မွေးချင်းညီအကိုများထဲမှာ ၃ ယောက်မြောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်နာမည်မှာ 이도 李祹 လီဒို ယီဒုံ ဖြစ်ပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင် အသက် ၁၂ နှစ် အရွယ်မှာတော့ မင်းသား ချွန်းယောင်း 충녕대군 ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ငယ်ရွယ်သေးတဲ့ ဆဲလ်ဂျူ ံး မင်းသားလေးဟာ စာပေလေ့လာရာမှာ ထူးချွန်တဲ့အတွက် ထယ်ဂျူ ံးဘုရင် မင်းသားလေးကို သူ့အကို ၂ ယောက်ထက် နှစ်သက်သဘောကျခဲ့ပါတယ်။


ဒါကြောင့်လည်း ဆဲလ်ဂျူ ံးဟာ နန်းတက်ဖို့ ပြိုင်ဘက်ကင်းခဲ့ပေမယ့် နန်းတွင်းထုံးတမ်း အစဉ်အလာအရ သူ့အကိုကတော့ အိမ်ရှေ့စံမင်းသား ဖြစ်နေသေးပါတယ်။ ၁၄၀၄ သူ့အကိုဟာ အိမ်ရှေ့စံအဖြစ် တင်မြှောက်ခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။ သို့သော် သူ့အကိုဟာ လွပ်လတ်စွာ နေထိုင်ရတာကို နှစ်သက်ပြီး အမဲလိုက်ခြင်းနှင့် ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများ ကျင်းပခြင်းတို့ကြောင့် ၁၄၁၈ ဂျွန်လပိုင်းမှာတော့ အိမ်ရှေ့စံရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။


တချူ ိ့ကတော့ အစ်ကိုတော် ရန်းယောင်းမင်းသားဟာ သူ့ညီ ဆဲလ်ဂျူ ံး မင်းသားကို ညီအကိုတွေထဲမှာ အချစ်ဆုံးမို့ သူကိုယ်တိုင် အိမ်ရှေ့စံအဖြစ်ကနေ စွန့်လွှတ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောကြပေမယ့် မှတ်တမ်းတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒုတိယ အကိုကြီးကလည်း လူ့ဘောင်ကို စွန့်ခွာပြီး ဘုန်းကြီးဝတ်သွားခဲ့ပါတယ်။


ဒါကြောင့် ဆဲလ်ဂျူ ံးဟာ အသက် ၂၁ နှစ် ၁၄၁၈ မှာ အိမ်ရှေ့စံမင်းသား အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ အစပိုင်းမှာတော့ သူ့အကိုကြီးကို အိမ်ရှေ့စံအဖြစ်က ထုတ်ပယ်ပြီး သူ့ကို အိမ်ရှေ့စံမင်းသားအဖြစ် ပေးတာကို မှူ းမတ်များ နန်းတွင်းအမတ် တချူ ိ့က မကျေနပ်ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ၁၄၁၈ ဆဲလ်ဂျူ ံးကို အိမ်ရှေ့စံအဖြစ် ပေးအပ်ခဲ့ပြီး ထယ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ဘုရင်ရာထူးမှ အနားယူခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ထယ်ဂျူ ံး ဘုရင်ရဲ့ အရှိန်အဝါကတော့ ရှိနေဆဲပါ။ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်ဟာ ထလ်ဂျူ ံး ဘုရင်ကြီး နတ်ရွာစံတဲ့ ၁၄၂၂ ခုနှစ်အထိ အစိုးရအတွင်း မူဝါဒများကို ပြောင်းလဲခြင်း မပြုလုပ်ခဲ့သေးပါဘူး။


နိုင်ငံရေးပြု ပြင်ပြောင်းလဲမှုများ
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှု အနေနဲ့ ကွဲပြားခြားနားထားတဲ့ လူနေမှုပုံစံကနေ တိုင်းပြည်အတွက် လိုအပ်တဲ့ နေရာတွေမှာ လူတန်းစား အဆင့်အတန်းမခွဲခြားပဲ ထူးချွန်သူတွေကို ခန့်အပ်တဲ့ပုံစံ ကျင့်သုံးခဲ့ပါတယ်။


သူဟာ ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒကို ကျင့်သုံးခဲ့ပြီး သူ့ပြည်သူတွေကိုလည်း ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒကို ကျင့်သုံးဖို့ အားပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့လက်ထက်မှာ ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒဟာ ဂျူ ိဆွန်း လူမှုအဖွဲ့အစည်းထဲမှာ တွင်ကျယ်လာခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ စာအုပ်တွေကိုလည်း ထုတ်ဝေခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ သူဟာ မဟာယန ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အဖြစ် ကူးပြောင်းခဲ့ပါတယ်။


နိုင်ငံခြားရေးရာမူဝါဒ
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်လက်ထက်မှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံ မင်မင်းဆက်နဲ့ သဘောတူညီချက် တချူ ိ့ကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဂျူ ိဆွန်းပြည်ရဲ့ စီပွားရေးကို အကျူ ိးအမြတ်ရရှိအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျာချန်လူမျူ ိးတွေနဲ့လည်း ဆက်ဆံရေးကောင်းကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး မြောက်ဘက် ကိုးရီးယားနယ်စပ်မှာ တပ်မြေ ၄ ခု မြို့ ၆ မြို့မှာ နယ်ခြားစောင့်တပ်စခန်း ၁၀ ခုကို ထပ်မံတိုးချဲ့ခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံနဲ့လည်း ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိခဲ့ပြီး ဆိပ်ကမ်းမြို့ ၃ ခုမှာ ကုန်သွယ်ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆူရှီးမားကျွန်းကို စစ်တပ်ဖြင့် ကျူ းကျော်ခဲ့ပြီး တောင်ပင်လယ်မှာ သောင်းကျန်းနေတဲ့ ဓားပြတွေကို နှိမ်နင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲ့အချိန်က ဆူရှီးမားကျွန်းဟာ ဂျပန်ပင်လယ်ဓားပြတွေရဲ့ အခြေစိုက်စခန်း ဖြစ်ပါတယ်။


ဂျူ ိဆွန်းစစ်တပ်အင်အားကို တိုးချဲ့ခြင်း
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ဂျူ ိဆွန်းခေတ် စစ်တပ်ကို အင်အားကြီးတဲ့ စစ်တပ်ဖြစ်အောင် တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ဘုရင်တပါးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့လက်ထက်မှာဂျူ ိဆွန်းစစ်တပ်ကို အင်အားကြီး စစ်တပ်ဖြစ်လာအောင် များစွာသော စစ်စည်းကမ်းများ စစ်မှုထမ်းဥပဒေများကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့အပြင် စစ်လက်နက်များကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ အမြောက်များ ဒုံကျည် (မြတံပူ) မီးမြှားပစ်အမြောက်များ မော်တာအမြောက်များကို ယမ်းမှုန့်များ အသုံးပြုကာ တီထွင်ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတဝှမ်းရှိ စစ်တပ်တိုင်းမှာ တပ်ဆင် အသုံးပြုစေပါတယ်။ ထို့ကြောင့်လည်း အင်ဂျင်းနှစ် စစ်ပွဲများအတွင်းမှာ အမြောက်များကို ကျွမ်းကျင်စွာ အသုံးပြုပြီး ရေကြောင်းစစ်ပွဲ မြေပြင်စစ်ပွဲများမှာ အမြောက်များဖြင့် ဂျပန်တို့ကို အနိုင်ယူခဲ့ပါတယ်။


၁၄၁၉ မေလမှာတော့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ အနားယူသွားသော ဘုရင် ထယ်ဂျူ ံး၏ အကြံပေးချက်အရ ဆူရှီးမားကျွန်းကို အခြေစိုက်ကာ တောင်ပင်လယ်၏ ကုန်သွယ်ရေးကို နှောင့်ယှက်နေသော ဂျပန် ပင်လယ်ဓားပြတို့အား နှိမ်နင်းရန် ဂျူ ိဆွန်း စစ်တပ်ကို စေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စစ်ပွဲအတွင်း ဂျပန်ပင်လယ်ဓားပြ ၂၄၅ ယောက်ကို သတ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၁၁၀ ယောက်ကို အရှင်ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျူ ိဆွန်းဘက်မှ စစ်သည် ၁၈၀ ကျော် ကျဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲ့နောက် ၁၄၁၉ စက်တင်ဘာလမှာတော့ ဂျူ ိဆွန်း စစ်တပ်ဟာ ပြည်တော်ပြန်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆူရှီးမား ကျွန်းစု ဒိုမြို နဲ့ တကယ်တမ်း သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့တာကတော့ ၁၄၄၃ ခုနှစ်မှသာ ရရှိခဲ့တာပါ။ ဆူရှီမား ဒိုင်မြိုဟာ ၁၄၄၃ မှာ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ထံ လက်ဆောင်ပဏ္ဍာများ ဆက်သကာ ဆူရှီးမားကျွန်းနဲ့ ဂျူ ိဆွန်းတို့အကြား ကုန်သွယ်ခွင့် သဘောတူညီချက် စာချူ ပ်ကို ချူ ပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စာချူ ပ်အရ ဂျပန်ပြည်ဟာ ဂျူ ိဆွန်းရဲ့ ဆိပ်ကမ်း ၃ ခုမှာ ကုန်သွယ်ခွင့်ရပါမယ်။


၁၄၃၃ ခုနစ်မှာတော့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ စစ်သူကြီး ကင်ဂျူ ံဆိုးကို ဗိုလ်ချူ ပ်ကြီးအဖြစ် ရာထူးတိုးပေးပြီး မြောက်ပိုင်းရှိ ဂျာချန်လူမျူ ိးစု (ယနေ့ခေတ် မန်ချူ းလူမျူ ိးစု) တို့ကို နှိမ်နင်းစေပါတယ်။ ကင်ဂျူ ံဆိုးနဲ့ သူ့စစ်တပ်ဟာ မြောက်ပိုင်းဒေသရှိ ဂျာချန်တို့ကို နှိမ်နင်းခဲ့ပြီး မြောက်ဘက်ကို နယ်မြေချဲ့ထွင်ရာမှာ ယနေ့ခေတ် မြောက်ကိုရီးယား တရုတ်နယ်စပ်အထိ နယ်မြေချဲ့ထွင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့နောက် မြောက်ဘက် နယ်စပ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ခံတပ်မြို့ ၄ ခုနဲ့ နယ်စပ် စစ်စခန်း ၆ ခုဖြင့် တပ်စွဲထားခဲ့ပြီး ဂျာချန်တို့၏ ရန်မှကာကွယ်ရန် စီမံထားခဲ့ပါတယ်။


တိုင်းပြည်အတွင်း ပြု ပြင်ပြောင်းလဲမှုများ
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ လယ်သမားတွေကို ကူညီပေးချင်တာကြောင့် လယ်ယာသုံး လက်စွဲစာအုပ်ကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စာအုပ်မှာ လအလိုက် စိုက်ပျူ ိးသင့်တဲ့ သီးနှံတွေ လယ်သမားတွေအတွက် အကျူ ိးရှိမယ့် သတင်းမှတ်တမ်းတွေ သီးနှံစိုက်ပျူ ိးနည်းတွေ စသည်ဖြင့် ထည့်သွင်းရေးသားထားပါတယ်။ ထို့အပြင် မိုးရေချိန်တိုင်း ကိရိယာ၊ နက္ခတာရာကြည့် ကိရိယာ၊ နေနာရီ၊ ရေနာရီ၊ ရေတက်ရေကျတိုင်း ကိရိယာ၊ လေတိုက်ညွှန်တံ စတဲ့ စမ်းသစ်တဲ့ ပညာတွေကိုလည်း မြောက်များစွာ တီထွင်ခဲ့ပါသေးတယ်။


မိုးရေချိန်တိုင်း ကိရိယာဟာ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး တီထွင်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကိုးရီးယားလူမျူ ိးတွေရဲ့ ဂုဏ်ယူစရာအကောင်းဆုံး တီထွင်မှုတွေထဲက တစ်ခုပါ။ အဆိုပါ ကိရိယာကို တီထွင်ခဲ့သူကတော့ ဂျန်ယောင်းရှီ ဖြစ်ပြီး သူဟာ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင် လက်ထက်မှာတော့ ထင်ရှားတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဂျန်ယောင်းရှီကို အောက်ဆုံးလွှာ လူတန်းစားက မွေဖွားခဲ့ပေမယ့် သူ့ရဲ့ ထူးချွန်မှုကိုသိတဲ့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ မြှောက်စားခဲ့ပါတယ်။


ယနေ့ခေတ်သုံး ကိုးရီးယားစာပေကို တီထွင်ခြင်း
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေထဲမှာ သူဟာ ယနေ့ခေတ်သုံး ကိုးရီးယားစာပေကို တီထွင်ခဲ့ပြီး ကိုးရီးယားတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စာပေ ဖြစ်တဲ့ Hangul ဟာ ကိုးရီးယားသမိုင်းကို တခေတ်ဆန်းသစ်စေခဲ့ပါတယ်။


Hangul ကို မတီထွင်ခင်မှာ ကိုးရီးယား လူနေမှုစနစ်ထဲမှာ အထက်တန်း လူတန်းစားတွေသာ စာပေတတ်မြောက်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စာပေကို Hanja လို့ ခေါ်ပြီး Hanja ဟာ တရုတ် အက္ခရာစာလုံးများကို အသုံးပြုပြီး ကိုးရီးယားစာပေကို ရေးသားရပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်စာလုံးနဲ့ ဆင်တူပေမယ့် စာလုံး ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ စာလုံးရဲ့ သဒ္ဒါ အနက်အဓိပ္ပါယ်ဟာ ကွာခြားပါတယ်။ ပြီးတော့ Hanja ဟာ ခက်ခဲ့တဲ့အတွက် ကိုးရီးယားသာမန် လူတန်းစားတွေဟာ စာပေတတ်မြောက်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ယနေခေတ်သုံး Hangul ကို တီထွင်ခဲ့စဉ်က နိုင်ငံတဝှမ်းမှာ များစွာသော ဝေဖန်မှုတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ သို့သော်လည်း နောက်ပိုင်းမှာ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကြောင့် လူတိုင်းလိုလို စာပေသင်ကြားရာမှာ လွယ်ကူလာပြီး စာပေတတ်မြောက်မှုမှာလည်း တိုးတက်လာပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးဟာ ကိုရီးယားစာလုံးတွေကို ၁၄၄၃ ခုနှစ်ကနေ စပြီး နိုင်ငံတွင်းမှာရှိတဲ့ ပညာရှင်တွေနဲ့ အတူ ကိုရီးယားစာလုံး Hangul (ဟာ-န်ဂူး-လ်) ကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူတွေအတွက်လို့ဆိုပေမယ့် နဂိုမူလ ကိုရီးယားမှာ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ တရုတ်စာလုံးတွေကိုပဲ အခြေခံပြီး ရှင်းလင်းချက်တွေ ရေးသား ရပါတယ်။ အဲတာတွေ အားလုံးကို ရှင်းလင်းချက် စာအုပ် ဟေးဒေးဘွန် (해례본-解例本) Haeryebonတွေကနေ တဆင့် ပြန်လည်သိရှိနား လည်ခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။ (훈민정음) Hun-Min-Jeong-Eum ဟွန်းမင်းဂျောင်းအန်းကို ရှင်းလင်းချက်တွေ ရေးသား ထားတဲ့ စာအုပ် (၅)အုပ်ကနေ လေ့လာရတာပါ။ ရှေးဟောင်းစာအုပ်တွေကို ပုံတူပွား ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ စာအုပ်တွေ ကနေ တဆင့် လေ့လာရတာပါ။ စာအုပ် (၅)အုပ်ကတော့ ဂျယ်ဂျာဟဲ (제자해-制字解) လို့ ခေါ်တဲ့ ကိုရီးယားစာလုံး (ဟာ-န်ဂူး-လ်) တီထွင်တဲ့ အခြေခံ သဘောတရားတွေကို ရှင်းလင်းထားတဲ့ စာအုပ်၊ နောက်တစ်အုပ်က ကိုရီးယားစာလုံး အစအသံကို ရှင်းလင်းထားတဲ့စာအုပ်- ချူ ိဆောငှဲ (초성해-初聲解)၊ အလယ်အသံကို ရှင်းလင်းထားတဲ့ ဂျူ း-င်ဆောငှဲ (중성해-中聲解)၊ နောက်ဆုံးအသံကို ရှင်းလင်းထား တဲ့ ဂျူ ံး-င်ဆောငှဲ (종성해-終聲解)၊ နောက်ဆုံးမှာတော့ စာလုံးတစ်ခုချင်းဆီက ပေါင်းစပ်ပြီး (တစ်နည်း- ဗျည်း၊ သရပေါင်းစပ်ခြင်း) ရေးသားပုံ၊ အသံထွက်ခြင်းတို့ကို ရှင်းလင်းထားတဲ့ ဟာ့-ပ်ဂျာဟဲ (합자해-合字解) ဆိုတဲ့ (၅) အုပ်အပြင် နောက်ဆက်တွဲလို့ ပြောရမယ့် ဗျည်း၊ သရပေါင်းတွေကို ဥပမာနဲ့ ရှင်းပြထားတဲ့ ယုံး-င်ဂျာရယ် (용자례-用字例) ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကိုလည်း မြင်တွေ့ခွင့် ရပါတယ်။


     


 


     


 


 





  



၁၄၄၆ ခုနှစ် ကိုရီးစယား ရိုးရာ ပြက္ခဒိန်အရ ၉ လမှာ တိုင်းသူပြည်သားများကို ကိုရီးယားစာကို တီထွင် ရေးသားပြီးခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန် ကြေငြာကာ ကိုရီးယားစာကို လွယ်ကူစွာ လေ့လာ သင်ကြားနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ကိုရီးယားစာကို ပထမဦးဆုံး 훈민정음 ဟု(န်)မီ(န်)ဂျောင် အူး(မ်) ဟု ခေါ်ဆို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။


ပထမဦးဆုံး စတင် တီထွင်ခဲ့စဉ်က စာလုံးပေါင်း အက္ခရာ ၂၈ လုံး ရှိခဲ့ပေမယ့် အခု လက်ရှိမှာ အက္ခရာ ၂၄ လုံးကိုသာ အသုံးပြုနိုင်ပါတော့တယ်။
ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ ၁၉၁၀ ခုမှ ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ ဂျပန် ဖက်ဆစ်လက်အောက် ရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ဂျပန်များဟာ ကိုရီးယား ယဉ်ကျေးမူနဲ စာပေ သမိုင်းများကို မြောက်များစွာ ဖျက်စီးခဲ့တဲ့အထဲမှာ ကိုရီးယားစာ ၄လုံးဟာလည်း ပါဝင်ခဲ့ရပါတယ်။


ကိုးရီးယားစာပေ Hangul ဟန်ဂူးစာလုံးတိုင်းဟာ ရိုးရှင်းတဲ့ပုံများဖြစ်ပြီး လူတိုရဲ့ စကားပြောစဉ် ထိမိသွားအင်္ဂါများနဲ့ (လျှာ သွား ပါးစပ်) ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဥပမာ အူ သံ ဆိုပါက eu အသံထွက်ဖို့ လျှာက အလယ်မှာရောက်နေပြီး ပါးစပ်က ဝ ပုံစံ ရှိနေတယ်ဆို 으 eu စသည်ဖြင့် အသံထွက်အင်္ဂါတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုပုံစံကို အခြေခံပြီး တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။


ယနေ့ခေတ် 한글날 [Hangul Day] Hangul ProclamationDay အောက်တိုဘာ ၉ ရက်နေ့ကို ကိုရီးယားစာပေနေ့ အဖြစ် ၁၉၄၆ ခုနှစ်မှ စတင်သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၉ ရက်နေ့ ကိုရီးယားစာပေနေ့ ရောက်တိုင်း ဆဲလ်ဂျူ ံးယဉ်ကျေးမူဆု ပေးအပ်ပွဲ အခမ်းအနားကို ခမ်းနားစွာ ကျင်းပကာ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်၏ မွေးရပ်ဌာနနေ ဂယောင်ဂီပြည်နယ် ယောဂျူ မြို့၌ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်၏ အုတ်ဂူတွင် ကန်တော့ပွဲများ ကျင်းပကြပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီး နတ်ရွာစံခြင်းနှင့် ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်နဲ့ ပတ်သတ်သော အထိမ်းအမှတ်များ


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ၁၄၅၀ ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့ သူ့အသက် ၅၂ နှစ် အရွယ်မှာ ဆီးချူ ိရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ အသက် ၂၁ နှစ် အရွယ်နဲ့ နန်းတက်ခဲ့ပေမယ့် ကိုးရီးယား ပြည်သူတွေအတွက် များစွာသော အမွေအနှစ်များကို ချန်ရစ်ပေးထားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သူနတ်ရွာစံတဲ့နောက်မှာတော့ သူ့ရဲ့သားတော် အကြီးဆုံး မူဂျူ ံးဘုရင် နန်းတက်ခဲ့ပါတယ်။


ယနေ့ခေတ် ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်နှင့် ပတ်သတ်သော အထိမ်းအမှတ်များစွာ ရှိပါတယ်။ ဆိုးလ်မြို့လယ် လမ်းမကြီးကို ဆဲလ်ဂျူ ံးနို လမ်းမဟူ၍ ခေါ်ဆိုကြပြီး ထိုနေရာနားမှာပဲ ဆဲလ်ဂျူ ံး အနုပညာစင်တာကို ဖွင့်လှစ်ထားပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင် ပုံပါ တစ်သောင်းတန် (ငွေစက္ကူ ) အား ၁၉၇၂ ခုနှစ်က စတင် ပုံနှိပ်ကာဂုဏ်ပြုမှတ်တမ်း တင်ခဲ့ပါတယ်။


၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၁ ရက်တွင် ဆဲလ်ဂျူ ံး မြို့သစ်ကို တည်ဆောက်ကာ ဂုဏ်ပြုခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံး မြို့သစ်ဟာ ကိုရီးယား အစိုးရဝန်ကြီးဌာများ အားလုံး ရုံးစိုက်ရာ မြို့ဖြစ်ပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးရဲ့ အကြောင်းကို ဇာတ်လမ်းတွဲများ ရိုက်ကူးထားပြီး မြဝတီမှာတော့ ဇာတ်လမ်းတွဲ ၂ ခုလုံး ပြသသွားပါတယ်။ ကျွန်တော် နာမည်တော့ မမှတ်မိတော့ဘူးဗျ။ အက္ခရာစာလုံးလေးများ တီထွင်သူဆိုလားပဲ ဇတ်လမ်းတွဲ တစ်ခုနာမည်ကတော့ သေချာမမှတ်မိဘူး။


The Divine Weapon ထဲမှာတော့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဟာ မင်းသားဘဝမှာပဲ ရှိပါသေးတယ်။


တောင်ကိုးရီးယားရေတပ်မှာလည်း Sejong the Great-Class Destroyer ဆိုပြီး ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်၏ နာမည်ဖြင့် တပ်တော်ဝင်ပြီး နိုင်ငံတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်လျက် ရှိပါတယ်။


ကိုးရီးယားဘာသာစကားကို ယခု ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်ကြီး ရေးသားချိန်မှသာ လေ့လာခဲ့ရသဖြင့် မှားယွင်းမှုများ? လိုအပ်တာများ ရှိလျှင်လည်း ထောက်ပြပေးဖို့ မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်။


Credit : Swam Htet(မှတ်စုကြမ်း)



ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီး သို့မဟုတ် ကိုးရီးယား အက္ခရာစာလုံးများကို မွေးဖွားပေးခဲ့သူ


ကိုးရီးယားတွေရဲ့ သမိုင်းမှာ အရေးပါဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ ရှိခဲ့ရာမှာ ဘုရင်ကြီး ဆဲလ်ဂျူ ံးလည်း တစ်ဦးအပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆယ်ဂျူ ံး ဘုရင်ကြီးဟာ ဂျူ ိဆွန်းခေတ်ရဲ့ ၄ ဆက်မြောက် ဘုရင်ဖြစ်ပြီး သူဟာ ဂျူ ိးဆွန်းခေတ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ သာမက ခေတ်သစ် ကိုးရီးယားနိုင်ငံအတွက်ပါ အရေးပါတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးပါ။ သူ့လက်ထက်မှာ ယနေ့ခေတ်သုံး ကိုးရီးယားစာပေကို တီထွင်ခဲ့ပြီး ကိုးရီးယားတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စာပေအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သူပါ။


ဂိုဂျူ ိဆွန်းခေတ်မှသည် ဂျူ ိဆွန်း နိုင်ငံ ပေါ်ထွက်လာသည်အထိ ခေတ်အဆက်ဆက် ကိုးရီးယားလူမျူ ိးတို့ဟာ တရုတ်စာပေကိုသာ သုံးစွဲခဲ့ကြပြီး ကိုယ်ပိုင်စာပေ မရှိသေးပါဘူး။ တရုတ်စာပေဟာ ကိုးရီးယားတို့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းထဲမှာ လူအနည်းစုသာ တတ်မြောက်တဲ့ ဘာသာဖြစ်ပြီး လူတိုင်း စာပေတတ်မြောက်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဘုရင်ကြီး ဆဲလ်ဂျူ ံးလက်ထက်မှာ လူတိုင်း စာပေတတ်မြောက်အောင် ကိုယ်ပိုင်စာပေကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်လက်ထက်မှာ ကိုရီးယားစာပေတင် မကဘဲ မိုးရေချိန်တိုင်း ကိရိယာ၊ နက္ခတာရာကြည့် ကိရိယာ၊ နေနာရီ၊ ရေနာရီ၊ ရေတက်ရေကျတိုင်း ကိရိယာ၊ လေတိုက်ညွှန်တံ စတဲ့ စမ်းသစ်တဲ့ ပညာတွေကိုလည်း မြောက်များစွာ တီထွင်ခဲ့ပါသေးတယ်။


(ဂိုဂျူ ိးဆွန်းဆိုသည်မှာ ရှေးခေတ် ဂျူ ိဆောင်ခေတ် အစောဆုံး ကိုးရီးယားနိုင်ငံ ချင်ခေတ်မှာ စတင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ထို့ထက်လည်း စောနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဟန်ခေတ်မှာ ဂိုဂျူ ိဆွန်း ခေါ် ရှေးဂျူ ိဆောင် နိုင်ငံကို ဟန်အင်ပါယာမှ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ နိုင်ငံပျက်သုန်းသွားခဲ့ပြီး ဘူရော အုတ်ဂျူ ိ ဒယ်ဘန်း စသည်ဖြင့် နယ်မြေများ ကွဲထွက်သွားခဲ့ပြီး ဂျူ မုံ ဘုရင်မှ မြောက်ဘက် နယ်မြေများကို စုစည်းကာ ဂိုဂူလျော နိုင်ငံအဖြစ် ပြန်လည်တည်ထောင်ခဲ့ပါ။)


ငယ်စဉ်ဘဝအစ


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးကို ခရစ်နှစ် 1397 ခုနှစ် May လ 15 ရက်နေ့မှာ ဂယောင်ဂီပြည်နယ် ဟန်ဆောင်း (ယခု ဆိုးလ်မြို့) မြို့၌ ခမည်းတော် ထဲယ်ဂျူ ံး ဘုရင် နှင့် မိဖုရားခေါင်ကြီး ဝမ်ယောင်း တို့မှ မွေးခဲ့ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ မွေးချင်းညီအကိုများထဲမှာ ၃ ယောက်မြောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်နာမည်မှာ 이도 李祹 လီဒို ယီဒုံ ဖြစ်ပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင် အသက် ၁၂ နှစ် အရွယ်မှာတော့ မင်းသား ချွန်းယောင်း 충녕대군 ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ငယ်ရွယ်သေးတဲ့ ဆဲလ်ဂျူ ံး မင်းသားလေးဟာ စာပေလေ့လာရာမှာ ထူးချွန်တဲ့အတွက် ထယ်ဂျူ ံးဘုရင် မင်းသားလေးကို သူ့အကို ၂ ယောက်ထက် နှစ်သက်သဘောကျခဲ့ပါတယ်။


ဒါကြောင့်လည်း ဆဲလ်ဂျူ ံးဟာ နန်းတက်ဖို့ ပြိုင်ဘက်ကင်းခဲ့ပေမယ့် နန်းတွင်းထုံးတမ်း အစဉ်အလာအရ သူ့အကိုကတော့ အိမ်ရှေ့စံမင်းသား ဖြစ်နေသေးပါတယ်။ ၁၄၀၄ သူ့အကိုဟာ အိမ်ရှေ့စံအဖြစ် တင်မြှောက်ခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။ သို့သော် သူ့အကိုဟာ လွပ်လတ်စွာ နေထိုင်ရတာကို နှစ်သက်ပြီး အမဲလိုက်ခြင်းနှင့် ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများ ကျင်းပခြင်းတို့ကြောင့် ၁၄၁၈ ဂျွန်လပိုင်းမှာတော့ အိမ်ရှေ့စံရာထူးမှ ဖယ်ရှားခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။


တချူ ိ့ကတော့ အစ်ကိုတော် ရန်းယောင်းမင်းသားဟာ သူ့ညီ ဆဲလ်ဂျူ ံး မင်းသားကို ညီအကိုတွေထဲမှာ အချစ်ဆုံးမို့ သူကိုယ်တိုင် အိမ်ရှေ့စံအဖြစ်ကနေ စွန့်လွှတ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောကြပေမယ့် မှတ်တမ်းတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒုတိယ အကိုကြီးကလည်း လူ့ဘောင်ကို စွန့်ခွာပြီး ဘုန်းကြီးဝတ်သွားခဲ့ပါတယ်။


ဒါကြောင့် ဆဲလ်ဂျူ ံးဟာ အသက် ၂၁ နှစ် ၁၄၁၈ မှာ အိမ်ရှေ့စံမင်းသား အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ အစပိုင်းမှာတော့ သူ့အကိုကြီးကို အိမ်ရှေ့စံအဖြစ်က ထုတ်ပယ်ပြီး သူ့ကို အိမ်ရှေ့စံမင်းသားအဖြစ် ပေးတာကို မှူ းမတ်များ နန်းတွင်းအမတ် တချူ ိ့က မကျေနပ်ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ၁၄၁၈ ဆဲလ်ဂျူ ံးကို အိမ်ရှေ့စံအဖြစ် ပေးအပ်ခဲ့ပြီး ထယ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ဘုရင်ရာထူးမှ အနားယူခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ထယ်ဂျူ ံး ဘုရင်ရဲ့ အရှိန်အဝါကတော့ ရှိနေဆဲပါ။ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်ဟာ ထလ်ဂျူ ံး ဘုရင်ကြီး နတ်ရွာစံတဲ့ ၁၄၂၂ ခုနှစ်အထိ အစိုးရအတွင်း မူဝါဒများကို ပြောင်းလဲခြင်း မပြုလုပ်ခဲ့သေးပါဘူး။


နိုင်ငံရေးပြု ပြင်ပြောင်းလဲမှုများ


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှု အနေနဲ့ ကွဲပြားခြားနားထားတဲ့ လူနေမှုပုံစံကနေ တိုင်းပြည်အတွက် လိုအပ်တဲ့ နေရာတွေမှာ လူတန်းစား အဆင့်အတန်းမခွဲခြားပဲ ထူးချွန်သူတွေကို ခန့်အပ်တဲ့ပုံစံ ကျင့်သုံးခဲ့ပါတယ်။


သူဟာ ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒကို ကျင့်သုံးခဲ့ပြီး သူ့ပြည်သူတွေကိုလည်း ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒကို ကျင့်သုံးဖို့ အားပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့လက်ထက်မှာ ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒဟာ ဂျူ ိဆွန်း လူမှုအဖွဲ့အစည်းထဲမှာ တွင်ကျယ်လာခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ကွန်ဖြူ းရှပ်ဝါဒနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ စာအုပ်တွေကိုလည်း ထုတ်ဝေခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ သူဟာ မဟာယန ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အဖြစ် ကူးပြောင်းခဲ့ပါတယ်။


နိုင်ငံခြားရေးရာမူဝါဒ
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်လက်ထက်မှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံ မင်မင်းဆက်နဲ့ သဘောတူညီချက် တချူ ိ့ကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဂျူ ိဆွန်းပြည်ရဲ့ စီပွားရေးကို အကျူ ိးအမြတ်ရရှိအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျာချန်လူမျူ ိးတွေနဲ့လည်း ဆက်ဆံရေးကောင်းကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး မြောက်ဘက် ကိုးရီးယားနယ်စပ်မှာ တပ်မြေ ၄ ခု မြို့ ၆ မြို့မှာ နယ်ခြားစောင့်တပ်စခန်း ၁၀ ခုကို ထပ်မံတိုးချဲ့ခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်နိုင်ငံနဲ့လည်း ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိခဲ့ပြီး ဆိပ်ကမ်းမြို့ ၃ ခုမှာ ကုန်သွယ်ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆူရှီးမားကျွန်းကို စစ်တပ်ဖြင့် ကျူ းကျော်ခဲ့ပြီး တောင်ပင်လယ်မှာ သောင်းကျန်းနေတဲ့ ဓားပြတွေကို နှိမ်နင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲ့အချိန်က ဆူရှီးမားကျွန်းဟာ ဂျပန်ပင်လယ်ဓားပြတွေရဲ့ အခြေစိုက်စခန်း ဖြစ်ပါတယ်။


ဂျူ ိဆွန်းစစ်တပ်အင်အားကို တိုးချဲ့ခြင်း
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ဂျူ ိဆွန်းခေတ် စစ်တပ်ကို အင်အားကြီးတဲ့ စစ်တပ်ဖြစ်အောင် တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ဘုရင်တပါးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့လက်ထက်မှာဂျူ ိဆွန်းစစ်တပ်ကို အင်အားကြီး စစ်တပ်ဖြစ်လာအောင် များစွာသော စစ်စည်းကမ်းများ စစ်မှုထမ်းဥပဒေများကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့အပြင် စစ်လက်နက်များကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ အမြောက်များ ဒုံကျည် (မြတံပူ) မီးမြှားပစ်အမြောက်များ မော်တာအမြောက်များကို ယမ်းမှုန့်များ အသုံးပြုကာ တီထွင်ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတဝှမ်းရှိ စစ်တပ်တိုင်းမှာ တပ်ဆင် အသုံးပြုစေပါတယ်။ ထို့ကြောင့်လည်း အင်ဂျင်းနှစ် စစ်ပွဲများအတွင်းမှာ အမြောက်များကို ကျွမ်းကျင်စွာ အသုံးပြုပြီး ရေကြောင်းစစ်ပွဲ မြေပြင်စစ်ပွဲများမှာ အမြောက်များဖြင့် ဂျပန်တို့ကို အနိုင်ယူခဲ့ပါတယ်။


၁၄၁၉ မေလမှာတော့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ အနားယူသွားသော ဘုရင် ထယ်ဂျူ ံး၏ အကြံပေးချက်အရ ဆူရှီးမားကျွန်းကို အခြေစိုက်ကာ တောင်ပင်လယ်၏ ကုန်သွယ်ရေးကို နှောင့်ယှက်နေသော ဂျပန် ပင်လယ်ဓားပြတို့အား နှိမ်နင်းရန် ဂျူ ိဆွန်း စစ်တပ်ကို စေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စစ်ပွဲအတွင်း ဂျပန်ပင်လယ်ဓားပြ ၂၄၅ ယောက်ကို သတ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၁၁၀ ယောက်ကို အရှင်ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဂျူ ိဆွန်းဘက်မှ စစ်သည် ၁၈၀ ကျော် ကျဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲ့နောက် ၁၄၁၉ စက်တင်ဘာလမှာတော့ ဂျူ ိဆွန်း စစ်တပ်ဟာ ပြည်တော်ပြန်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆူရှီးမား ကျွန်းစု ဒိုမြို နဲ့ တကယ်တမ်း သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့တာကတော့ ၁၄၄၃ ခုနှစ်မှသာ ရရှိခဲ့တာပါ။ ဆူရှီမား ဒိုင်မြိုဟာ ၁၄၄၃ မှာ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ထံ လက်ဆောင်ပဏ္ဍာများ ဆက်သကာ ဆူရှီးမားကျွန်းနဲ့ ဂျူ ိဆွန်းတို့အကြား ကုန်သွယ်ခွင့် သဘောတူညီချက် စာချူ ပ်ကို ချူ ပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စာချူ ပ်အရ ဂျပန်ပြည်ဟာ ဂျူ ိဆွန်းရဲ့ ဆိပ်ကမ်း ၃ ခုမှာ ကုန်သွယ်ခွင့်ရပါမယ်။


၁၄၃၃ ခုနစ်မှာတော့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ စစ်သူကြီး ကင်ဂျူ ံဆိုးကို ဗိုလ်ချူ ပ်ကြီးအဖြစ် ရာထူးတိုးပေးပြီး မြောက်ပိုင်းရှိ ဂျာချန်လူမျူ ိးစု (ယနေ့ခေတ် မန်ချူ းလူမျူ ိးစု) တို့ကို နှိမ်နင်းစေပါတယ်။ ကင်ဂျူ ံဆိုးနဲ့ သူ့စစ်တပ်ဟာ မြောက်ပိုင်းဒေသရှိ ဂျာချန်တို့ကို နှိမ်နင်းခဲ့ပြီး မြောက်ဘက်ကို နယ်မြေချဲ့ထွင်ရာမှာ ယနေ့ခေတ် မြောက်ကိုရီးယား တရုတ်နယ်စပ်အထိ နယ်မြေချဲ့ထွင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့နောက် မြောက်ဘက် နယ်စပ်ကို ကာကွယ်ဖို့ ခံတပ်မြို့ ၄ ခုနဲ့ နယ်စပ် စစ်စခန်း ၆ ခုဖြင့် တပ်စွဲထားခဲ့ပြီး ဂျာချန်တို့၏ ရန်မှကာကွယ်ရန် စီမံထားခဲ့ပါတယ်။


တိုင်းပြည်အတွင်း ပြု ပြင်ပြောင်းလဲမှုများ
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ လယ်သမားတွေကို ကူညီပေးချင်တာကြောင့် လယ်ယာသုံး လက်စွဲစာအုပ်ကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စာအုပ်မှာ လအလိုက် စိုက်ပျူ ိးသင့်တဲ့ သီးနှံတွေ လယ်သမားတွေအတွက် အကျူ ိးရှိမယ့် သတင်းမှတ်တမ်းတွေ သီးနှံစိုက်ပျူ ိးနည်းတွေ စသည်ဖြင့် ထည့်သွင်းရေးသားထားပါတယ်။ ထို့အပြင် မိုးရေချိန်တိုင်း ကိရိယာ၊ နက္ခတာရာကြည့် ကိရိယာ၊ နေနာရီ၊ ရေနာရီ၊ ရေတက်ရေကျတိုင်း ကိရိယာ၊ လေတိုက်ညွှန်တံ စတဲ့ စမ်းသစ်တဲ့ ပညာတွေကိုလည်း မြောက်များစွာ တီထွင်ခဲ့ပါသေးတယ်။


မိုးရေချိန်တိုင်း ကိရိယာဟာ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး တီထွင်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကိုးရီးယားလူမျူ ိးတွေရဲ့ ဂုဏ်ယူစရာအကောင်းဆုံး တီထွင်မှုတွေထဲက တစ်ခုပါ။ အဆိုပါ ကိရိယာကို တီထွင်ခဲ့သူကတော့ ဂျန်ယောင်းရှီ ဖြစ်ပြီး သူဟာ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင် လက်ထက်မှာတော့ ထင်ရှားတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဂျန်ယောင်းရှီကို အောက်ဆုံးလွှာ လူတန်းစားက မွေဖွားခဲ့ပေမယ့် သူ့ရဲ့ ထူးချွန်မှုကိုသိတဲ့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ မြှောက်စားခဲ့ပါတယ်။


ယနေ့ခေတ်သုံး ကိုးရီးယားစာပေကို တီထွင်ခြင်း
ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေထဲမှာ သူဟာ ယနေ့ခေတ်သုံး ကိုးရီးယားစာပေကို တီထွင်ခဲ့ပြီး ကိုးရီးယားတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်စာပေ ဖြစ်တဲ့ Hangul ဟာ ကိုးရီးယားသမိုင်းကို တခေတ်ဆန်းသစ်စေခဲ့ပါတယ်။


Hangul ကို မတီထွင်ခင်မှာ ကိုးရီးယား လူနေမှုစနစ်ထဲမှာ အထက်တန်း လူတန်းစားတွေသာ စာပေတတ်မြောက်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ စာပေကို Hanja လို့ ခေါ်ပြီး Hanja ဟာ တရုတ် အက္ခရာစာလုံးများကို အသုံးပြုပြီး ကိုးရီးယားစာပေကို ရေးသားရပါတယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်စာလုံးနဲ့ ဆင်တူပေမယ့် စာလုံး ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ စာလုံးရဲ့ သဒ္ဒါ အနက်အဓိပ္ပါယ်ဟာ ကွာခြားပါတယ်။ ပြီးတော့ Hanja ဟာ ခက်ခဲ့တဲ့အတွက် ကိုးရီးယားသာမန် လူတန်းစားတွေဟာ စာပေတတ်မြောက်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ယနေခေတ်သုံး Hangul ကို တီထွင်ခဲ့စဉ်က နိုင်ငံတဝှမ်းမှာ များစွာသော ဝေဖန်မှုတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ သို့သော်လည်း နောက်ပိုင်းမှာ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကြောင့် လူတိုင်းလိုလို စာပေသင်ကြားရာမှာ လွယ်ကူလာပြီး စာပေတတ်မြောက်မှုမှာလည်း တိုးတက်လာပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးဟာ ကိုရီးယားစာလုံးတွေကို ၁၄၄၃ ခုနှစ်ကနေ စပြီး နိုင်ငံတွင်းမှာရှိတဲ့ ပညာရှင်တွေနဲ့ အတူ ကိုရီးယားစာလုံး Hangul (ဟာ-န်ဂူး-လ်) ကို တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူတွေအတွက်လို့ဆိုပေမယ့် နဂိုမူလ ကိုရီးယားမှာ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ တရုတ်စာလုံးတွေကိုပဲ အခြေခံပြီး ရှင်းလင်းချက်တွေ ရေးသား ရပါတယ်။ အဲတာတွေ အားလုံးကို ရှင်းလင်းချက် စာအုပ် ဟေးဒေးဘွန် (해례본-解例本) Haeryebonတွေကနေ တဆင့် ပြန်လည်သိရှိနား လည်ခွင့် ရခဲ့ပါတယ်။ (훈민정음) Hun-Min-Jeong-Eum ဟွန်းမင်းဂျောင်းအန်းကို ရှင်းလင်းချက်တွေ ရေးသား ထားတဲ့ စာအုပ် (၅)အုပ်ကနေ လေ့လာရတာပါ။ ရှေးဟောင်းစာအုပ်တွေကို ပုံတူပွား ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ စာအုပ်တွေ ကနေ တဆင့် လေ့လာရတာပါ။ စာအုပ် (၅)အုပ်ကတော့ ဂျယ်ဂျာဟဲ (제자해-制字解) လို့ ခေါ်တဲ့ ကိုရီးယားစာလုံး (ဟာ-န်ဂူး-လ်) တီထွင်တဲ့ အခြေခံ သဘောတရားတွေကို ရှင်းလင်းထားတဲ့ စာအုပ်၊ နောက်တစ်အုပ်က ကိုရီးယားစာလုံး အစအသံကို ရှင်းလင်းထားတဲ့စာအုပ်- ချူ ိဆောငှဲ (초성해-初聲解)၊ အလယ်အသံကို ရှင်းလင်းထားတဲ့ ဂျူ း-င်ဆောငှဲ (중성해-中聲解)၊ နောက်ဆုံးအသံကို ရှင်းလင်းထား တဲ့ ဂျူ ံး-င်ဆောငှဲ (종성해-終聲解)၊ နောက်ဆုံးမှာတော့ စာလုံးတစ်ခုချင်းဆီက ပေါင်းစပ်ပြီး (တစ်နည်း- ဗျည်း၊ သရပေါင်းစပ်ခြင်း) ရေးသားပုံ၊ အသံထွက်ခြင်းတို့ကို ရှင်းလင်းထားတဲ့ ဟာ့-ပ်ဂျာဟဲ (합자해-合字解) ဆိုတဲ့ (၅) အုပ်အပြင် နောက်ဆက်တွဲလို့ ပြောရမယ့် ဗျည်း၊ သရပေါင်းတွေကို ဥပမာနဲ့ ရှင်းပြထားတဲ့ ယုံး-င်ဂျာရယ် (용자례-用字例) ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကိုလည်း မြင်တွေ့ခွင့် ရပါတယ်။


     


 


     


 


 





  



၁၄၄၆ ခုနှစ် ကိုရီးစယား ရိုးရာ ပြက္ခဒိန်အရ ၉ လမှာ တိုင်းသူပြည်သားများကို ကိုရီးယားစာကို တီထွင် ရေးသားပြီးခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန် ကြေငြာကာ ကိုရီးယားစာကို လွယ်ကူစွာ လေ့လာ သင်ကြားနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ကိုရီးယားစာကို ပထမဦးဆုံး 훈민정음 ဟု(န်)မီ(န်)ဂျောင် အူး(မ်) ဟု ခေါ်ဆို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။


ပထမဦးဆုံး စတင် တီထွင်ခဲ့စဉ်က စာလုံးပေါင်း အက္ခရာ ၂၈ လုံး ရှိခဲ့ပေမယ့် အခု လက်ရှိမှာ အက္ခရာ ၂၄ လုံးကိုသာ အသုံးပြုနိုင်ပါတော့တယ်။
ကိုရီးယားနိုင်ငံဟာ ၁၉၁၀ ခုမှ ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ ဂျပန် ဖက်ဆစ်လက်အောက် ရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ဂျပန်များဟာ ကိုရီးယား ယဉ်ကျေးမူနဲ စာပေ သမိုင်းများကို မြောက်များစွာ ဖျက်စီးခဲ့တဲ့အထဲမှာ ကိုရီးယားစာ ၄လုံးဟာလည်း ပါဝင်ခဲ့ရပါတယ်။


ကိုးရီးယားစာပေ Hangul ဟန်ဂူးစာလုံးတိုင်းဟာ ရိုးရှင်းတဲ့ပုံများဖြစ်ပြီး လူတိုရဲ့ စကားပြောစဉ် ထိမိသွားအင်္ဂါများနဲ့ (လျှာ သွား ပါးစပ်) ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဥပမာ အူ သံ ဆိုပါက eu အသံထွက်ဖို့ လျှာက အလယ်မှာရောက်နေပြီး ပါးစပ်က ဝ ပုံစံ ရှိနေတယ်ဆို 으 eu စသည်ဖြင့် အသံထွက်အင်္ဂါတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုပုံစံကို အခြေခံပြီး တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။


ယနေ့ခေတ် 한글날 [Hangul Day] Hangul ProclamationDay အောက်တိုဘာ ၉ ရက်နေ့ကို ကိုရီးယားစာပေနေ့ အဖြစ် ၁၉၄၆ ခုနှစ်မှ စတင်သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ အောက်တိုဘာ ၉ ရက်နေ့ ကိုရီးယားစာပေနေ့ ရောက်တိုင်း ဆဲလ်ဂျူ ံးယဉ်ကျေးမူဆု ပေးအပ်ပွဲ အခမ်းအနားကို ခမ်းနားစွာ ကျင်းပကာ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်၏ မွေးရပ်ဌာနနေ ဂယောင်ဂီပြည်နယ် ယောဂျူ မြို့၌ ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်၏ အုတ်ဂူတွင် ကန်တော့ပွဲများ ကျင်းပကြပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီး နတ်ရွာစံခြင်းနှင့် ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်နဲ့ ပတ်သတ်သော အထိမ်းအမှတ်များ


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ ၁၄၅၀ ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့ သူ့အသက် ၅၂ နှစ် အရွယ်မှာ ဆီးချူ ိရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ဟာ အသက် ၂၁ နှစ် အရွယ်နဲ့ နန်းတက်ခဲ့ပေမယ့် ကိုးရီးယား ပြည်သူတွေအတွက် များစွာသော အမွေအနှစ်များကို ချန်ရစ်ပေးထားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သူနတ်ရွာစံတဲ့နောက်မှာတော့ သူ့ရဲ့သားတော် အကြီးဆုံး မူဂျူ ံးဘုရင် နန်းတက်ခဲ့ပါတယ်။


ယနေ့ခေတ် ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်နှင့် ပတ်သတ်သော အထိမ်းအမှတ်များစွာ ရှိပါတယ်။ ဆိုးလ်မြို့လယ် လမ်းမကြီးကို ဆဲလ်ဂျူ ံးနို လမ်းမဟူ၍ ခေါ်ဆိုကြပြီး ထိုနေရာနားမှာပဲ ဆဲလ်ဂျူ ံး အနုပညာစင်တာကို ဖွင့်လှစ်ထားပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင် ပုံပါ တစ်သောင်းတန် (ငွေစက္ကူ ) အား ၁၉၇၂ ခုနှစ်က စတင် ပုံနှိပ်ကာဂုဏ်ပြုမှတ်တမ်း တင်ခဲ့ပါတယ်။


၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၁ ရက်တွင် ဆဲလ်ဂျူ ံး မြို့သစ်ကို တည်ဆောက်ကာ ဂုဏ်ပြုခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ဆဲလ်ဂျူ ံး မြို့သစ်ဟာ ကိုရီးယား အစိုးရဝန်ကြီးဌာများ အားလုံး ရုံးစိုက်ရာ မြို့ဖြစ်ပါတယ်။


ဆဲလ်ဂျူ ံးဘုရင်ကြီးရဲ့ အကြောင်းကို ဇာတ်လမ်းတွဲများ ရိုက်ကူးထားပြီး မြဝတီမှာတော့ ဇာတ်လမ်းတွဲ ၂ ခုလုံး ပြသသွားပါတယ်။ ကျွန်တော် နာမည်တော့ မမှတ်မိတော့ဘူးဗျ။ အက္ခရာစာလုံးလေးများ တီထွင်သူဆိုလားပဲ ဇတ်လမ်းတွဲ တစ်ခုနာမည်ကတော့ သေချာမမှတ်မိဘူး။


The Divine Weapon ထဲမှာတော့ ဆဲလ်ဂျူ ံးဟာ မင်းသားဘဝမှာပဲ ရှိပါသေးတယ်။


တောင်ကိုးရီးယားရေတပ်မှာလည်း Sejong the Great-Class Destroyer ဆိုပြီး ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်၏ နာမည်ဖြင့် တပ်တော်ဝင်ပြီး နိုင်ငံတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်လျက် ရှိပါတယ်။


ကိုးရီးယားဘာသာစကားကို ယခု ဆဲလ်ဂျူ ံး ဘုရင်ကြီး ရေးသားချိန်မှသာ လေ့လာခဲ့ရသဖြင့် မှားယွင်းမှုများ? လိုအပ်တာများ ရှိလျှင်လည်း ထောက်ပြပေးဖို့ မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်။


Credit : SwamHtet(မှတ်စုကြမ်း)